سلامتی مهمترین خواسته و نیاز انسانهاست و همین موضوع منجر به شکلگیری انواع مختلفی از رژیمهای غذایی شده است. رژیمهایی همچون رژیم غذایی گیاهخواری و رژیم غذایی مدیترانهای که علم تغذیه در بسیاری از موارد از آنها پشتیبانی میکند و برخی رژیمهای غذایی دیگر که به دلایل خاصی طراحی شدهاند، اما عوارض ناخواستهای نیز دارند.
یکی از رژیمهای غذایی که اخیرا نیز محبوبیت بالایی پیدا کرده است، رژیم غذایی خام گیاهخواری است. پیروان و طرفداران این نوع رژیم غذایی، پخت و پز را غیرطبیعی و غیربهداشتی تلقی میکنند.
اخیرا افراد زیادی در مورد این رژیم غذایی و مزیتهای آن سخن میگویند و آن را یک روش بسیار محبوب برای پیشگیری از بیماریها، دریافت انرژی بیشتر، پوست زیباتر و روابط بهتر به شمار میآورند.
اگر گیاهخوار هستید، هیچ لزوم و مزیتی ندارد که به سمت خام گیاهخواری بروید. چرا که تعداد غذاهایی را که میتوانید بخورید، کاهش میدهید بدون اینکه هیچ مزیت یا فایدهای برای شما داشته باشند.
بسیاری از اصول اولیه خام گیاهخواری مبتنی بر تصورات اشتباه در ارتباط با تغذیه انسان است. در ادامه به پنج تصور اشتباه یا مشکلات خام گیاهخواری میپردازیم.
رژیم غذایی خام گیاهخواری چیست؟
در خام گیاه خواری هیچیک از مواد غذایی بیش از ۱۰۴ درجه فارنهایت یا ۴۰ درجه سانتیگراد گرم نمیشوند. آنها معتقدند با گرم کردن مواد غذایی بالاتر از ۱۰۴ درجه، مواد مغذی آن از بین میرود.
بسیاری از گیاهخواران از غذاهای زنده و مرده صحبت میکنند و میگویند که غذاهای زنده یا پخته نشده، پر از انرژی و زندگی هستند. آبمیوه و اسموتی عناصر اصلی این رژیم غذایی هستند.
اما برویم سراغ تصورت اشتباه و مشکلات خام گیاهخواری
۱) پخت وپز، مواد مغذی غذاها را از بین میبرد
مطمئنا مواد غذایی خام مغذی هستند و فواید بسیاری برای بدن دارند. اما پخت و پز الیاف و دیوارههای سلولی را از هم جدا میکند تا مواد مغذی موجود در آنها آزاد شوند که در صورت خام بودن آزاد نمیشوند.
به عنوان مثال، پخت گوجهفرنگی باعث میشود که میزان لیکوپن آزاد شده آن ۵ برابر شود. پخت هویچ باعث میشود بتاکاروتن به راحتی جذب شود. سوپ پر از مواد مغذی است که در هویچ، پیاز، جعفری و سیبزمینی به تنهایی موجود نیست.
پختو پز همچنین برخی از مواد شیمیایی موجود در سبزیجات را که مانع جذب مواد معدنی مهم همچون روی، آهن، کلسیم و منیزیم میشوند، کاهش میدهد. به عنوان مثال، پختن اسفناج باعث میشود میزان آهن و کلسیم جذب شده از آن چند برابر شود.
مسلما، به هنگام پخت و پز مواد مغذی دیگر همچون ویتامین C و ویتامینهای دیگر از بین میروند. اما افرادی همچون جان مک دگال خالق برنامه غذایی مک دگال معتقد هستند که این تجزیهها و کمبودها چندان مهم نیستند و راهحل آن متوقف کردن پخت و پز نیست، بلکه بخارپز کردن است.
۲) پخت و پز آنزیمها را از بین میبرد
این موضوع کاملا درست است، اما چندان مهم نیست. گرما آنزیمها را از بین میبرد. اما بدن انسان آنزیمهای هضم خود را برای تجزیه مولکولهای بزرگ مواد غذایی به سلولهای کوچکتر ایجاد میکند. مک دگال در این مورد هم میگوید: به نظر من، آنزیمهای گیاهی هیچ نقشی در هضم غذا توسط انسان ندارند.
نظریه آنزیمهای غذاهای خام مربوط به ادوارد هاول درسال ۱۹۴۰ است. اما اکنون میدانیم که تقریبا تمام مواد مغذی توسط روده کوچک جذب میشوند و هضم آن به آنزیمهای صفراوی و لوزالمعده بدن انسان وابسته است.
۳) مواد غذایی خام، سم زدا هستند
هیچ ماده غذایی یا گیاهی وجود ندارد که بتواند سموم را از خون یا اندامهای شما پاک کند. در مورد حیوانات نیز که سموم بدن را در چربی خود جمع میکنند، همین امر صادق است. بدن آنها با رژیم غذایی خام گیاهخواری سمزدایی نمیشود.
در بهترین حالت رژیمهای غذایی سمزدا(رژیم غذایی آبمیوه، رژیم غذایی فستینگ) به دلیل عدم قرار دادن سموم بیشتر در بدن، برای یک یا دو روز به شما کمک میکنند. مک دگال میگوید: یک رژیم غذایی سرشار از گیاهان که دارای آب زیادی هستند، به طور کلی میتواند به روند کبد و کلیهها کمک کنند.
۴) خام گیاهخواران سالمتر هستند
نمیتوان گفت خام گیاهخواری یک رژیم غذایی مناسب و یا نامناسبی است. همهچیز بستگی به وضعیت بدن شما و همچنین مصرف مکملها دارد. عمدهترین کمبودهایی با خام گیاهخواری به آنها دچار خواهید شد ویتامین B12، ویتامین D، سلنیوم، روی، آهن و دو اسید چرب امگا ۳، DHA و EPA هستند.
بدون مصرف قرصهای مکمل، بدست آوردن مقدار کافی از ویتامینهای مذکور بسیار دشوار است.
علاوه بر آن، بسیاری از افراد در رژیم غذایی خام گیاهخواری آنقدر به میوهها تکیه میکنند که به دلیل اسید موجود در میوهها دندانهایشان شروع به پوسیدگی میکنند. رژیم غذایی خام گیاهخواری میتواند نسبت به رژیم غذایی مبتنی بر غذاهای فرآوری شده سالم تلقی شود، اما به هیچ وجه نسبت به سایر رژیمهای غذایی گیاهی سالمتر نیست.
۵) غذاهای خام طبیعی هستند
بسیاری از خام گیاهخواران اظهار میکنند که هیچیک از حیوانات غذا را نمیپزند. باید گفت به سادگی این نظریه را رد کرد. هیچیک از حیوانات موز را با شیر در مخلوط کن نمیریزند تا آن را خوشمزهتر کنند. یا اینکه هیچ یک از حیوانات شطرنج بازی نمیکنند، بنابراین آیا ما نیز نباید این کارها را انجام دهیم؟
کودکی که با رژیم غذایی خامگیاهخواری و بدون مکمل ویتامین رشد کرده باشد، به دلیل کمبود ویتامین B12 و سایر مواد مغذی، احتمالا دچار مشکلات جدی عصبی خواهد شد.
همانطور که میبینید مشکلات خام گیاهخواری بسیار زیاد است، با اینکه فواید بسیاری نیز دارد. قبل از اینکه به این رژیم غذایی روی بیاورید، حتما با یک پزشک تغذیه متخصص صحبت کنید و اگر تصمیم نهایی خود را گرفتید، مرتب بدن خود را چکاپ کنید و با خوردن قرصهای مکمل از عوارض بد احتمالی دوری کنید.