همه چیز درباره کمبود سلنیوم
در مقاله امروز از سایت دکتر رضا اطمینانی متخصص تغذیه اصفهان قصد داریم درباره کمبود سلنیوم اطلاعاتی خدمت شما ارائه دهیم و این مسئله را به طور کامل بررسی کنیم. سلنیوم یک ماده معدنی مهم و ضروری برای بسیاری از فرآیندهای بدن است. فرآیندهایی مانند:
- متابولیسم هورمون تیروئید
- سنتز DNA
- تولید مثل
- محافظت در برابر عفونت
کمبود سلنیوم به عدم وجود سلنیوم کافی در بدن اشاره دارد. این وضعیت می تواند چندین مشکل سلامتی ایجاد کند. مقدار سلنیوم در منابع غذایی تا حد زیادی با کیفیت خاک مورد استفاده برای رشد آنها تعیین می شود. میزان بارندگی، تبخیر و سطح pH همگی بر غلظت سلنیوم در خاک تأثیر می‌گذارند. این امر باعث می شود کمبود سلنیوم در نقاط خاصی از جهان شایع تر باشد.
وظایف سلنیوم در بدن
سلنیوم یک ماده معدنی مهم است زیرا از عملکرد چندین سیستم پشتیبانی می کند. این سیستم ها شامل سیستم غدد درون ریز، ایمنی و قلبی عروقی است. تیروئید، بخشی از سیستم غدد درون ریز، اندامی است که بیشترین غلظت سلنیوم به ازای وزن بافت اندام را دارد. یک بررسی در سال ۲۰۱۱ نشان می دهد که حتی ممکن است بین کمبود سلنیوم و انواع خاصی از سرطان ارتباط وجود داشته باشد. کمبود سلنیوم ممکن است بر عملکرد شناختی نیز تأثیر بگذارد.
نشانه های کمبود سلنیوم
کمبود سلنیوم می تواند علائم مختلفی ایجاد کند. رایج ترین آنها عبارتند از:
- ناباروری در مردان و زنان
- ضعف عضلانی
- خستگی
- آشفتگی ذهنی
- ریزش مو
- سیستم ایمنی ضعیف
افرادی که بیشتر در معرض خطر قرار دارند
علاوه بر زندگی در منطقه ای با خاک کم سلنیوم، موارد زیر نیز می تواند خطر کمبود سلنیوم را افزایش دهد:
- فرد تحت دیالیز قرار گرفته باشد
- داشتن HIV
- داشتن یک اختلال گوارشی، مانند بیماری کرون
هر یک از این موارد می تواند بر جذب سلنیوم بدن شما تأثیر بگذارد، حتی اگر سلنیوم کافی از طریق رژیم غذایی دریافت کنید.
سلنیوم برای چه افرادی اهمیت بیشتری دارد؟
سلنیوم کافی برای برخی از گروه ها به صورت ویژه‌ای مهم است، مانند افرادی که:
- بیماری های تیروئید مانند بیماری گریوز دارند.
- گره های تیروئیدی دارند.
- سرطان دارند.
- عملکرد سیستم ایمنی آنها ضعیف شده است.
- باردار هستند.
- در حال حاضر کمبود سلنیوم دارند.
تشخیص کمبود سلنیوم
تشخیص کمبود سلنیوم برای پزشکان دشوار است. این امر به این دلیل است که آزمایش گسترده ای برای اثبات آن وجود ندارد. در برخی موارد، پزشک می تواند سطح گلوتاتیون پراکسیداز شما را اندازه گیری کند که آنزیمی است که برای عملکرد به سلنیوم نیاز دارد. اگر سطح این آنزیم در شما پایین است، ممکن است سلنیوم کافی نداشته باشید.
درمان کمبود سلنیوم
قدم اول جهت درمان کمبود سلنیوم این است که سعی کنید بیشتر از غذاهای حاوی سلنیوم استفاده کنید. غذاهای غنی از سلنیوم عبارتند از:
- آجیل
- ماهی تن
- برنج
- لوبیا
- نان گندم کامل
توصیه می شود افراد بالای ۱۴ سال سعی کنند روزانه ۵۵ میکروگرم سلنیوم دریافت کنند. برای زنان باردار یا شیرده، این مقدار به ۷۰ میکروگرم افزایش می یابد. مصرف هر چیزی بیش از ۹۰۰ میکروگرم در روز می تواند سمی باشد. علائم سلنیوم بیش از حد شامل بوی سیر مانند در تنفس و طعم فلزی در دهان است.
از سوی دیگر مکمل های سلنیوم نیز می توانند مفید باشند. بسیاری از مولتی ویتامین ها حاوی سلنیوم هستند، اما می توانید آن را به عنوان یک محصول مستقل نیز پیدا کنید. مکمل های سلنیوم معمولاً به شکل سلنومتیونین یا سلنیت هستند.جذب سلنومتیونین برای بدن آسان تر است، بنابراین ممکن است برای موارد کمبود شدیدتر گزینه بهتری باشد. قبل از شروع مصرف مکمل سلنیوم با پزشک خود صحبت کنید.
دکتر رضا اطمینانی متخصص تغذیه اصفهان را در اینستاگرام دنبال کنید
فواید سلنیوم برای بدن
در ادامه برخی از مهمترین فواید سلنیوم برای بدن را ذکر می کنیم:
کاهش خطر ابتلا به سرطان
علاوه بر کاهش استرس اکسیداتیو، سلنیوم ممکن است به کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان ها کمک کند. این عمل به توانایی سلنیوم در کاهش آسیب DNA و استرس اکسیداتیو، تقویت سیستم ایمنی بدن و از بین بردن سلول های سرطانی نسبت داده شده است. بررسی ها نشان داده که داشتن سطح بالای سلنیوم خون با کاهش خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان از جمله سرطان سینه، ریه، روده بزرگ و پروستات مرتبط است.
آنتی اکسیدان قوی
رادیکال های آزاد محصولات جانبی طبیعی فرآیندهایی مانند متابولیسم هستند که روزانه در بدن تشکیل می شوند. آنها عملکردهای مهمی از جمله محافظت از بدن در برابر بیماری را انجام می دهند. با این حال، مواردی مانند سیگار کشیدن، مصرف الکل و استرس می تواند باعث افزایش بیش از حد رادیکال های آزاد شوند. این وضعیت منجر به استرس اکسیداتیو می شود که به سلول های سالم آسیب می رساند. استرس اکسیداتیو با شرایط مزمنی مانند بیماری های قلبی، آلزایمر، و سرطان، و همچنین پیری زودرس و خطر سکته مغزی مرتبط است. آنتی اکسیدان هایی مانند سلنیوم با کنترل تعداد رادیکال های آزاد به کاهش استرس اکسیداتیو کمک می کنند. آنها با خنثی کردن رادیکال های آزاد اضافی و محافظت از سلول ها در برابر آسیب ناشی از استرس اکسیداتیو عمل می کنند..
پیشگیری از زوال عقل
بیماری آلزایمر یک بیماری ویرانگر است که باعث از دست دادن حافظه می شود و بر تفکر و رفتار تأثیر منفی می گذارد. اعتقاد بر این است که استرس اکسیداتیو هم در شروع و هم در پیشرفت بیماری های عصبی مانند پارکینسون، مولتیپل اسکلروزیس و آلزایمر نقش دارد. چندین مطالعه نشان داده اند که بیماران مبتلا به بیماری آلزایمر سطح سلنیوم خون پایین تری دارند. علاوه بر این، برخی مطالعات نشان داده اند که آنتی اکسیدان ها در غذاها و مکمل ها ممکن است حافظه را در بیماران مبتلا به آلزایمر بهبود بخشند.
محافظت در برابر بیماری های قلبی
رژیم غذایی غنی از سلنیوم ممکن است به حفظ سلامت قلب کمک کند، زیرا سطوح پایین سلنیوم با افزایش خطر بیماری قلبی مرتبط است. سلنیوم همچنین ممکن است نشانگرهای التهاب را در بدن شما – یکی از عوامل خطر اصلی بیماری قلبی – کاهش دهد. سلنیوم ممکن است با کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو در بدن به کاهش خطر بیماری قلبی کمک کند. استرس اکسیداتیو و التهاب با آترواسکلروز یا ایجاد پلاک در شریان ها مرتبط است. آترواسکلروز می تواند منجر به مشکلات سلامتی خطرناکی مانند سکته مغزی، حملات قلبی و بیماری قلبی شود.
تقویت سیستم ایمنی بدن
سیستم ایمنی بدن با شناسایی و مبارزه با تهدیدات احتمالی، بدن را سالم نگه می دارد. این‌ها شامل باکتری ها، ویروس ها و انگل ها هستند. سلنیوم نقش مهمی در سلامت سیستم ایمنی دارد. این آنتی اکسیدان به کاهش استرس اکسیداتیو در بدن کمک می کند که باعث کاهش التهاب و تقویت ایمنی می شود. مطالعات نشان داده اند که افزایش سطح سلنیوم خون با افزایش پاسخ ایمنی مرتبط است. مطالعات همچنین کمبود سلنیوم را با افزایش خطر مرگ و پیشرفت بیماری در افراد مبتلا به HIV مرتبط دانسته اند. علاوه بر این، مصرف مکمل های سلنیوم ممکن است به تقویت سیستم ایمنی در افراد مبتلا به آنفولانزا، سل و هپاتیت C کمک کند.
کاهش علائم آسم
آسم یک بیماری مزمن است که راه‌های هوایی را که هوا را به داخل و خارج از ریه‌ها منتقل می‌کنند، تحت تاثیر قرار می‌دهد. این راه های هوایی ملتهب می شوند و شروع به باریک شدن می کنند و علائمی مانند خس خس سینه، تنگی نفس، سفتی قفسه سینه و سرفه ایجاد می نمایند. آسم با افزایش سطح استرس اکسیداتیو و التهاب در بدن مرتبط است. با توجه به توانایی سلنیوم در کاهش التهاب، برخی مطالعات نشان می دهد که این ماده معدنی ممکن است به کاهش علائم مرتبط با آسم کمک کند. تحقیقات نشان می دهد که افراد مبتلا به آسم سطح سلنیوم خونشان کمتر است. مکمل های سلنیوم ممکن است به کاهش علائم مرتبط با آسم نیز کمک نمایند.
عملکرد مناسب غده تیروئید
سلنیوم برای عملکرد مناسب غده تیروئید شما مهم است. در واقع، بافت تیروئید حاوی مقدار بیشتری سلنیوم نسبت به هر اندام دیگری در بدن انسان است. این ماده معدنی قدرتمند به محافظت از تیروئید در برابر آسیب اکسیداتیو کمک نموده و نقش اساسی در تولید هورمون های تیروئید ایفا می کند. حفظ سلامت غده تیروئید بسیار مهم است، زیرا متابولیسم بدن را تنظیم نموده و رشد و تکامل را کنترل می کند. کمبود سلنیوم با شرایط تیروئیدی مانند تیروئیدیت هاشیموتو، نوعی کم کاری تیروئید که در آن سیستم ایمنی به غده تیروئید حمله می کند، مرتبط است. یک بررسی به این نتیجه رسید که مصرف مکمل های سلنیوم روزانه به مدت سه ماه منجر به کاهش آنتی بادی تیروئید می شود. همچنین منجر به بهبود خلق و خو و بهزیستی عمومی در مبتلایان به بیماری هاشیموتو شد.
مطالعه بیشتر:
علل و علائم اختلالات تغذیه‌‌ای
غذاهای سرشار از آهن
دلایل بی‌اشتهایی