بررسی مزایا و معایب رژیم فاقد گلوتن
رژیم غذایی بدون گلوتن مخصوص افرادی است که این توانایی را ندارند تا گلوتن موجود در گندم جو تحمل کنند این رژیم غذایی تأکید بر روی منابعی برای تغذیه دارد که به صورت طبیعی فاقد گلوتن هستند. توجه کنید که هله هوله‌های بدون گلوتن هنوز هم هله‌هوله محسوب می‌شوند.در ادامه این نوشته از سایت دکتر رضا اطمینانی متخصص تغذیه اصفهان قصد داریم به بررسی مزایا و معایب رژیم فاقد گلوتن بپردازیم. تا پایان این بخش همراه ما باشید.
کاندیدای مناسب رژیم فاقد گلوتن
گرچه پیروی از رژیم بدون گلوتن در بیماران مبتلا به سلیاک ضروری است. گاهی دکتر تغذیه از رژیم فاقد گلوتن برای اهداف دیگری مانند رژیم لاغری و تغذیه سالم استفاده می کند.
بیماری سلیاک نوعی اختلال خود ایمنی است، که در آن گلوتن فعالیت سیستم ایمنی بدن را تحریک می کند و باعث صدمه به روده کوچک می شود. با گذشت زمان این آسیب مانع از جذب مواد مغذی مواد غذایی می شود. (گلوتن پروتئینی است که در بیشتر غلات وجود دارد. گلوتن موجود در گند ، جو، جودوسر، چاودار و تریتیکاله (تلاقی بین گندم و چاودار) می تواند باعث مشکلات جدی سلامتی در افراد حساس به گلوتن شود. در حالی که سایر دانه ها مانند ذرت و برنج نیز حاوی گلوتن هستند، اما به نظر نمی رسد مشکلات مشابه گندم، جو، چاودار و تریتیکاله ایجاد کنند.)
مواد غذایی مجاز در رژیم فاقد گلوتن
- تخم‌ها و دانه‌ها
- میوه و سبزیجات
- روغن‌های گیاهی
- گوشت قرمز، مرغ و ماهی
- تخم مرغ طبیعی بدون گلوتن
- آرد بدون گلوتن (آرد برنج ، بادام و نارگیل)
- غلات بدون گلوتن ( ذرت، سیب زمینی، ارزن و برنج)
- نوشیدنی‌های غیرالکلی(لزوم توجه به برچسب محصولات)
- شیر، ماست و پنیر معمولی که طعم‌دار نباشد (به برچسب محصول توجه شود.)
بررسی مزایای رژیم فاقد گلوتن
کاهش حساسیت در بیماران مبتلا به سلیاک:
بیماری سلیاک قابل درمان نیست اما یک رژیم فاقد گلوتن می تواند به کنترل علائم آن در بسیاری از افراد کمک کند. التهاب مزمن در بیماران مبتلا به سلیاک می‌تواند مدت‌ها باقی بماند و باعث مشکلات متعدد شود. رژیم گلوتن فری می‌تواند به این بیماران در جهت کاهش التهاب و بیماری روده ای کمک کند. البته سوال اصلی این است که آیا رژیم فاقد گلوتن باعث کاهش التهاب‌های غیرسلیاکی نیز می شود یا خیر؟ برای برخورداری از یک رژیم فاقد گلوتن با متخصص تغذیه و متخصص گوارش صحبت کنید. متخصص گوارش علائم، قد و وزن شما را می‌سنجد و در صورت لزوم یک دکتر تغذیه را به شما معرفی می‌کند.
با توجه به توصیه‌های رژیمی، تعدادی از افراد به رژیم گلوتن فری پاسخ مورد انتظار را نمی‌دهند و روند ضعف تدریجی را طی می‌کنند. در صورت تداوم این مشکل در۶ ماه الی یک سال، باید با دکتر تغذیه یا متخصص گوارش مشورت شود. ممکن است به آزمایش خون یا آندوسکپی نیاز باشد.
مناسب برای زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک:
با توجه به وضعیت التهابی مرتبط با مقاومت انسولین و افزایش آندروژن در این بیماری، بهتر است مصرف غلات تهیه شده از گندم که باعث التهاب مزمن می‌شوند، کاهش و میزان کلسیم و ویتامین D در مواد غذایی افزایش یابد. البته تحقیقات در مورد ارتباط مصرف گلوتن با افزایش شدت علائم این بیماری کافی نیست.
کمک به کاهش وزن:
با پیروی از یک رژیم فاقد گلوتن، بسیاری از کالری‌های ناخواسته از سبد غذایی شما حذف می‌شود و باعث کاهش وزن می‌شود. رژیم گلوتن فری، شما را به مصرف میوه، سبزیجات و پروتئین‌های بدون چربی تشویق می‌کند.
افزایش انرژی:
افراد مبتلا به سلیاک ممکن است مشکل خستگی یا کمبود انرژی، کمبود آهن و کم‌خونی داشته باشند. در صورتی که آن‌ها مواد مغذی لازم را از یک رژیم فاقد گلوتن به دست آورند، می‌توانند سطح انرژی مورد نیاز را دریافت کنند.
بررسی عوارض رژیم گلوتن فری
در کنار مزایایی که به آن ها اشاره شد، تعدادی از عوارضی که می‌تواند به دنبال رژیم گلوتن فری به وجود بیاید شامل موارد زیر هستند:
هزینه فراوان:
مسلما تهیه مواد غذایی بدون گلوتن و طبیعی و درکنار آن مراجعه منظم به متخصص تغذیه هزینه‌بر است.
دشواری معاشرت با دیگران:
معاشرت با دیگران و رفتن به مهمانی‌ها ممکن است برای یک فرد تابع رژیم فاقد گلوتن سخت باشد، زیرا بسیاری از رستوران‌ها، غذاهای حاوی گلوتن را تهیه نمی‌کنند یا بسیاری از بستگانی که شما به منزل آن‌ها دعوت می‌شوید، با غذاهای فاقد گلوتن از شما پذیرایی نمی‌کنند.
خطر کمبود مواد مغذی:
کمبود فیبر، آهن، کلسیم، روی، ویتامین A و D و E و K می‌تواند در نتیجه رژیم گلوتن فری به وجود آید. اجرای یک رژیم فاقد گلوتن در صورتی می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد که فرد به مصرف غذاهای طبیعی همراه با میوه و سبزیجات بپردازد و از خوردن غذاهای فرآوری شده که صرفا دارای برچسب فاقد گلوتن هستند، بپرهیزد.
یبوست:
حذف بسیاری از منابع غذایی دارای فیبر و گندم ممکن است باعث تضعیف سلامت حرکات روده و یبوست شود، زیرا مواد غذایی جایگزین نیز نمی‌تواند جبران‌کننده باشد. افراد مبتلا به یبوست باید از میوه ها و سبزیجات دارای فیبر مثل گل‌کلم، لوبیا و عدس استفاده کنند.
دکتر رضا اطمینانی متخصص تغذیه اصفهان را در اینستاگرام دنبال کنید
مواد غذایی ممنوع در رژیم فاقد گلوتن
نان‌های حاوی گندم، جو و جودوسر، پاستا، ماکارونی، کیک، کوکی، مافین، بسیاری از شیرینی‌ها، شکلات، سس سویا، چاشنی سالاد، الکل و آب گوشت (سوپ آبکی) همگی دارای گلوتن هستند.
در جهت پرهیز از مصرف گلوتن سعی کنید به برچسب محصولات توجه کنید و از مصرف غذاهای فرآوری شده استفاده نکنید.
البته با وجود تمام ملاحظات، پرهیز کامل از گلوتن دشوار است و بهتر است با مشورت با یک متخصص تغذیه، تنها مصرف آن را کنترل کرد و کاهش داد.
مطالعه بیشتر:
روش های درمان چاقی بعد ازدواج
روش های کنترل میل خوردن به شیرینی
خواص جوانه گندم